To be or not to be, that’s the question. Deze bekende zin uit William Shakespeares Hamlet wordt vaak aangehaald. De tekst gaat over de overweging of het de moeite waard is om door te gaan of dat het beter is te sterven.

In onze digitaliserende wereld zou je de vraag op kunnen werpen; wil ik digitaal bestaan of niet. En eigenlijk is dit geen vraag, want je kan er niet onderuit. Alles wordt digitaal vastgelegd; BSN, Rijbewijs, Paspoort, bankpassen, werkrelatie, ziekenhuispas, ziektekostenverzekering om nog maar niet te spreken wat we delen op sociale netwerken, het boeken van onze reizen etc.

Technologische ontwikkelingen hebben door de geschiedenis heen altijd een goede en een kwade kant. Op het moment dat je steeds moeilijker onderscheid kan maken tussen goed en kwaad of waar of niet waar wordt het lastig. Drones worden in gezet in Afrika om in dun bevolkte gebieden geneesmiddelen te bezorgen, maar worden ook ingezet als ‘killer drones’ in guerilla achtige settingen (zoals onlangs nog in Nagorno Karabach).

Neem het voorbeeld van de Hongaarse Europarlementariër die na een homoseksfeest in Brussel uit de partij van Orban stapt. Tot zover een ‘gewoon’ krantenbericht op NU.nl. Enkele dagen later las ik in de Volkskrant dat in Hongarije het artikel over deze persoon ging over het niet naleven van de 1,5 meter regels en de eigen keuze om uit privéredenen op te stappen.

Of, het voorbeeld van president Trump die in een toespraak in Georgia zijn gehoor voorhoudt dat hij de presidentsverkiezingen zal gaan winnen. Deze toespraak vond plaats op 7 december, ruim een maand na de verkiezingen en na alleen maar verloren rechtszaken, maar voor de mensen in zijn ‘bubbel’ is het de waarheid. Het nieuws dat Huawei software testte om Oeigoeren te kunnen herkennen met behulp van camera’s, zodat hun bewegingen gevolgd konden worden. Tegelijkertijd wordt het herkennen van patronen met succes ingezet bij het opsporen van longafwijkingen in een vroeg (behandelbaar) stadium.

Bovenstaande vier voorbeelden laten zien dat het hoog tijd is om stil te staan bij de mogelijkheid om hier verandering in te brengen. Een hoopvolle beweging in deze is het begrip ‘waarden’ in het publieke domein. Dan wordt er bewust vanuit waarden gekozen voor het inzetten van technologie.

Een mooi voorbeeld hiervan is het concept waarden hiërarchie van Kennisnet (waardenkader). In aanvulling op functionele eisen worden waarden toegevoegd, zodat de aanschaf en/of het gebruik van software niet alleen functioneel -, maar ook waarden gedreven is.

Een voorbeeld van een waardenhiërarchie vind je hieronder:

Natuurlijk zijn dit soort bewegingen niet gelijk een oplossing voor de eerder genoemde voorbeelden, maar het is een begin. Ghandi zei al:  “You must be the change you want to see in the world.”  Ik zou willen toevoegen: “You and your organisation………..”.

DISCLAIMER: Omdat er op dit moment ook text generating tools met gebruik van AI zijn, is het niet uit te sluiten dat deze tekst niet door mij geschreven is.